Share this post

Είμαστε λίγο μετά τα μέσα του Γενάρη, πράγμα που σημαίνει ότι διανύουμε την περίοδο των αλκυονίδων ημερών. Τι είναι όμως αυτές οι μέρες και από πού πήραν το όνομά τους;

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η Αλκυόνη ήταν κόρη του Αιόλου, θεού των ανέμων, και σύζυγος του βασιλιά Κήυκα.

H Αλκυόνη και ο Κήυκας συνήθιζαν να αποκαλούν τους εαυτούς τους με τα ονόματα του Δία και της Ήρας. Όπως καταλαβαίνετε, αυτή η ενοχλητική συνήθεια του ζευγαριού εξόργισε τον Δία και, για να τους εκδικηθεί, έριξε κεραυνό στο πλοίο του Κήυκα, ενώ αυτός ήταν στη θάλασσα, προκαλώντας τον θάνατό του. Όταν η Αλκυόνη έμαθε τα μαντάτα αποφάσισε μέσα στη θλίψη της να πέσει και η ίδια στη θάλασσα. Τελικά, οι θεοί τους λυπήθηκαν και τους μεταμόρφωσαν σε πουλιά. Ο Κήυκας μεταμορφώθηκε σε θαλασσοπούλι και η Αλκυόνη στο ομώνυμο μικρό πουλί με τα όμορφα γαλάζια φτερά! Και οι αλκυονίδες μέρες τι σχέση έχουν, είπαμε;

Επειδή ως πουλί η αλκυόνη γεννούσε τα αβγά της μέσα στον Ιανουάριο και δίπλα στη θάλασσα, ο άνεμος και τα κύματα παρέσερναν τη φωλιά της. Γι’ αυτό, ο Δίας αποφάσισε να διαθέσει μερικές μέρες καλοκαιρίας μέσα στο χειμώνα για να μπορεί να επωάζει με ηρεμία τα αβγά της. Και κάπως έτσι καταλήξαμε και εμείς με τις αλκυονίδες μέρες, δηλαδή κάποιες μέρες κατά το διάστημα από 15 Δεκεμβρίου έως 15 Φεβρουαρίου όπου υπάρχει ηλιοφάνεια, η θερμοκρασία είναι υψηλότερη και οι άνεμοι και οι βροχοπτώσεις είναι σε ύφεση.

Όπως συχνά συμβαίνει όμως με πολλούς όρους, οι αλκυονίδες μέρες κατέληξαν επίσης να σημαίνουν μεταφορικά και τις «ευτυχισμένες, ανέμελες ημέρες μέσα σε μια γενικότερα δύσκολη περίοδο» [ορισμός στο Μπαμπινιώτης Γ. (1998), Λεξικό της Νέας Ελληνικής].

Από τα ελληνικά και μέσω της λατινικής γλώσσας, καθώς οι συγγραφείς Οβίδιος, Βιργίλιος και Υγίνος δίνουν ο καθένας τη δική του εκδοχή του μύθου, πέρασε η λέξη halcyon και στην αγγλική γλώσσα όπου εντοπίζεται αρχικά κατά τον 13ο αιώνα με την αρχική της σημασία όσον αφορά στο συσχετισμό της με το συμπαθές πτηνό και το χρονικό διάστημα επώασης των αυγών του. Βέβαια, έως τον 16ο αιώνα ο όρος «halcyondays» χάνει την αρχική του σημασία και χρησιμοποιείται για να δηλώσει μια περίοδο ευτυχίας, επιτυχίας και ευημερίας. Με την πάροδο του χρόνου η έννοια διαφοροποιήθηκε ελαφρώς και πλέον χρησιμοποιείται για να περιγράψει με νοσταλγική διάθεση την ήρεμη και ειδυλλιακή περίοδο της νιότης.

Και μετά από όλα αυτά, το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουμε είναι ότι οι γλώσσες είναι ένας πολύ ενδιαφέρον ζωντανός οργανισμός. Όχι μόνο δανείζουν και δανείζονται στοιχεία μεταξύ τους, αλλά έχουν και την ικανότητα να προσαρμόζουν τους όρους αυτούς στο δικό τους σύστημα. Οι αλκυονίδες μέρες για τον Έλληνα ομιλητή σημαίνουν κυρίως τις ημέρες καλοκαιρίας εν μέσω του χειμώνα. Ο Βρετανός ομιλητής, από την άλλη, έχοντας να αντιμετωπίσει εντελώς διαφορετικές κλιματολογικές συνθήκες, πήρε τον όρο halcyon days και τον προσάρμοσε στη δική του πραγματικότητα.

Αλκυονίδες μέρες και halcyon days (Ή τι συμβαίνει στο μυαλό ενός μεταφραστή σε μια χειμωνιάτικη μέρα με λιακάδα)